شبانه ها

تاریخچه کشت بادرنجوبه و استفاده از آن به عنوان گیاه دارو در طب سنتی

بادرنجوبه و خواص فوق العاده آن | بادرنجبویه از گیاهان معطری است که مردم بعضی سرزمین ها از مدت ها پیش خواص دارویی آن را می دانستند و برای درمان برخی بیماری ها از آن استفاده می کردند . از برگ ها و پیکر رویشی این گیاه درفارماکوپه های معتبر به عنوان دارو یاد شده است . اسانس بادرنجبویه در صنایع داروسازی ،‌غذایی و صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد زیادی دارد . از بادرنجبویه می توان به عنوان عطر چای و همچنین به عنوان طعم دهنده سایر داروها استفاده کرد .

مفیدترین بخش این گیاه برگ‌های آن هستند. برگ‌های بادرنجبویه عطر تندی شبیه به لیمو ساطع می‌کنند که می‌توانید از آن به‌عنوان طعم‌دهنده در چای استفاده کنید. از این گیاه می‌توان روغن معطر درست کرد و برای دفع حشرات به‌کار برد. برخی افراد حتی از آن خمیردندان خانگی درست می‌کنند. بادرنجبویه خواص درمانی شگفت‌انگیزی دارد. پزشکان قرون وسطا آن را برای رفع مشکلات خواب، کاهش اضطراب، التیام زخم‌ها و افزایش طول عمر تجویز می‌کردند. امروزه دانشمندان مطالعات زیادی روی بادرنجبویه انجام داده‌اند. بیشتر این مطالعات در اروپا و خاورمیانه، به‌عنوان مناطق منشأ اصلی این گیاه، صورت گرفته است. از خواص بادرنجبویه در طب سنتی به‌ویژه در کشورهای اروپایی مانند اتریش استفاده می‌کنند. این گیاه برای سردرد و دردهای عصبی بسیار مفید است. اما کاربردهای بادرنجبویه به این موارد محدود نمی‌شود. در این مطلب، فواید و خواص شگفت‌انگیز این گیاه اشاره می‌کنیم.

خواص خارق العاده بادرنجوبه

بادرنجوبه بهترین محافظ برای قلب و کبد شماست یکی از مهم‌ترین خواص بادرنجبویه محافظت از قلب و کبد است. استفاده از اسانس بادرنجبویه در رایحه‌درمانی، تری‌گلسیرید خون (چربی خون) را پایین می‌آورد و به سنتز کلسترول در کبد کمک می‌کند. بادرنجبویه روی سازوکار و پالس‌های الکتریکی قلب تأثیر قابل‌توجهی دارد. در گذشته در طب سنتی ایران از این گیاه به‌عنوان درمانی برای تپش قلب استفاده می‌کردند. استفاده از عصاره‌ی برگ‌های بادرنجبویه روی افراد دریافتند که تپش قلب آنها تا حد زیادی کاهش یافته است. البته آرام‌شدن تپش قلب از یک سو ممکن است با تأثیر بادرنجبویه بر خلق‌وخوی انسان در ارتباط باشد.  بادرنجبویه تأثیر زیادی روی آریتمی قلبی دارد.

آریتمی به حالتی می‌گویند که در آن ضربان قلب سریع‌تر یا آهسته‌تر از حالت عادی یا در فواصل زمانی یکسان، نامنظم است. به‌نظر می‌رسد بادرنجبویه می‌تواند احتمال وقوع تپش نابهنگام، تاکی کاردی (ضربان قلب بالا یا تندتپشی) و فیبریلاسیون قلب (مشکل در ضربان قلب) را بدون ایجاد عوارض جانبی کاهش دهد. عصاره‌ی بادرنجبویه تغییرات عمده‌ای در نتایج الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) ایجاد می‌کند که به‌نظر می‌رسد فواصل زمانی الکتریکی را افزایش می‌دهد. البته هنوز مزایای بالینی آن کاملا روشن نیست.

بادنجوبه یک آنتی باکتریال طبیعی است

بادرنجبویه سابقه‌ای طولانی در طب سنتی دارد. به‌همین‌دلیل محققان چگونگی اثربخشی آن را بر محافظت بدن دربرابر عوامل ایجادکننده‌ی بیماری مانند باکتری‌های مضر مطالعه کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد بادرنجبویه ویژگی‌های ضدباکتری دارد و می‌تواند از بدن دربرابر باکتری‌های عفونی محافظت کند. روغن بادرنجبویه به‌ویژه دربرابر قارچ کاندیدا فعالیت ضدباکتریایی دارد. کاندیدا نوعی قارچ است که سبب عفونت‌های قارچی از جمله عفونت قارچی واژن می‌شود. این قارچ در بروز علائمی مانند خستگی، مهِ مغزی، مشکلات گوارشی و تضعیف سیستم ایمنی بدن نقش مهمی دارد.

بادرنجوبه در درمان دیابت هم مفید است

دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در سراسر جهان است. درحالی‌که معمولا بسیاری از درمانگرهای سنتی داروهایی را با عوارض جانبی خطرآفرین برای درمان دیابت تجویز می‌کنند، عصاره‌ی بادرنجبویه یکی از روش‌های طبیعی مؤثر برای درمان دیابت است. محققان برای آزمایش تأثیر بادرنجبویه روی قندخون بالا، هم عصاره‌ی آن و هم روغن اسانسی آن را به گروهی از بیماران دادند. نتایج نشان داد هر دو محصول در کاهش سطح قندخون و نیز کاهش استرس اکسیداتیو مرتبط با دیابت تأثیر مشابهی داشتند. اطلاعات به‌دست‌آمده آن‌قدر قانع‌کننده بود که محققان دانشگاه برلین را تحت‌تأثیر قرار داد. آنها اظهار داشتند: عصاره‌ی اتانولی بادرنجبویه احتمالا می‌تواند در کنار درمان دارویی دیابت نوع 2 یا در پیشگیری از آن مفید باشد.

بادرنجوبه خواب شما را تنظیم ، خلق و خویتان را بهتر و تمرکزتان را بیشتر می کند

یکی از خواص شناخته‌شده‌ی بادرنجبویه اثر آرام‌بخشی آن است. به‌همین‌دلیل در گذشته از آن برای درمان اضطراب و بی‌خوابی استفاده می‌کردند. این گیاه در بهبود بیش‌فعالی، تمرکز و تحریک‌پذیری در کودکان بالای 7 سال تأثیر زیادی دارد. مطالعه‌ای روی جوانان نشان داد، استفاده از این گیاه در غذاها به بهبود خلق‌وخو و عملکرد شناختی آنها کمک می‌کند. بادرنجبویه در بهبود کیفیت خواب، کاهش علائم بی‌خوابی و اختلالات خواب به‌ویژه در دوران یائسگی بسیار مؤثر است.

بادرنجبویه آنتی‌اکسیدان و ضد التهاب قوی است

بادرنجبویه می‌تواند با آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد مبارزه کند. شاید مهم‌ترین مزیت این گیاه، تأثیر احتمالی آن بر نوع خاصی از سرطان موسوم به گلیوبلاستوما مولتی‌فرم (glioblastoma multiforme) باشد. این نوع سرطان که بسیار سریع‌الانتشار است از مغز شروع می‌شود و هنوز درمان شناخته‌شده‌ای برای آن وجود ندارد. بااین‌حال، محققان در مطالعه‌ای در سال 2014 دریافتند روغن اسانسی بادرنجبویه سبب آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی‌شده‌ی سلولی) در سلول‌های سرطانی می‌شود و روند تولید پروتئین MRP1 (پروتئین مقاومت چند دارویی) را متوقف می‌کند. این پروتئین تا حدودی عامل اصلی مقاومت داروییِ پیشرفت سرطان نسبت به درمان‌های سنتی مانند شیمی‌درمانی است.

بادرنجوبه تیروئید پرکار را تنظیم و در سلامتی دستگاه گوارش مفید می باشد.

براساس تحقیقات، عصاره‌ی بادرنجبویه برای تنظیم پرکاری تیروئید مفید است. این گیاه از اتصال برخی ترکیبات (سبب فعالیت بیش‌ازحد تیروئید می‌شوند) به گیرنده‌های تیروئید (به‌ویژه در بیماران مبتلا به گواتر) جلوگیری می‌کند. عصاره‌ی بادرنجبویه به‌دلیل فعالیت آنتی‌اکسیدانی، به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند. این گیاه احتمالا می‌تواند از زخم‌معده جلوگیری کند، البته هنوز به‌طورکامل روی آن مطالعه نشده است. شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد بادرنجبویه درست مانند نعناع و سنبل ختایی ممکن است در درمان یبوست کمک‌کننده باشد.

نحوه مصرف بادرنجوبه

اگر در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنید، احتمالا خودتان می‌توانید بادرنجبویه را پرورش دهید. خاک این گیاه باید همیشه مرطوب و کود مناسبی داشته باشد. بهتر است تا حدودی در سایه قرار بگیرد. ازآنجایی‌که بسیار سریع جوانه می‌زند و رشد می‌کند، اگر درکنارِ گیاهان دیگری باشد، فضای آنها را اشغال می‌کند. به‌همین‌دلیل زودبه‌زود آن را درو کنید. بادرنجبویه رایحه‌ی دل‌نشینی دارد که شبیه بوی لیموست. می‌توانید از آن برای طعم دادن به گوشت و غذاهای دریایی استفاده کنید یا در نوشیدنی‌های میوه‌ای بریزید و میل کنید. برای تهیه‌ی یک چای مطبوع، برگ‌های بادرنجبویه را به‌مدت 15 دقیقه یا بیشتر با چای معمولی دم کنید. سپس برای شیرین‌کردن آن از عسل طبیعی استفاده کنید.

 

همچنین می‌توانید آن را خرد کنید و در سالاد بریزید. به‌دلیل معطر و مفید بودن این گیاه، بسیاری افراد از آن برای تهیه‌ی روغنِ لب دست‌ساز یا لوازم آرایش خانگی استفاده می‌کنند. اگر خودتان نمی‌توانید آن را پرورش بدهید، چای یا مکمل آن را مصرف کنید. توصیه می‌کنیم حتما آن را از فروشندگان معتبر تهیه کنید، زیرا گیاهان زیادی وجود دارند که ظاهرشان شبیه بادرنجبویه است.

اشکال مصرف بادرنجوبه

بادرنجوبه به شکل برگ، روغن، جوشانده یا شربت و دم کرده مصرف می شود.

برگ این گیاه، بهترین دارو برای کسی است که هنگام نگرانی و اضطراب دچار ناراحتی معده می شوند. دم کرده آن نیز جهت بهبود تهوع، مراحل اول سرماخوردگی، خستگی عصبی و افسردگی مفید است. ضماد برگ این گیاه برای بهبود درد مفاصل مفید است. در اسپانیا، برگ بادرنجبویه را به سس سالاد اضافه می‌کنند و برگ تازه آن را با چای معمولی مخلوط و یک نوشیدنی مطبوع تهیه می‌کنند.

کمپرس، پماد و روغن حاصل از این گیاه جهت دفع حشرات و درمان زخم نیش آنها و رفع تنش عصبی، از زمان ابن سینا تجویز شده است. گیاه پزشکان و عطاران، روغن بادرنجبویه را برای از بین بردن افسردگی، نگرانی، بی قراری و سردردهای عصبی تجویز می‌کنند. از آنجا که روغن این گیاه عامل اصلی درمانی گیاه است، توصیه شده است که از مصرف خشک شده‌ گیاه خودداری و تازه آن استفاده شود. هر چند که این گیاه هم همانند بسیاری از گیاهان دارویی دارای خواص مفید است، ولی از مصرف بیش از اندازه آن باید خودداری کنید و در صورت داشتن یک بیماری خاص و مصرف یک داروی خاص از مصرف خودسرانه آن پرهیز نمایید و قبل از مصرف آن با پزشک مشورت کنید.

جوشانده یا شربت آن برای تقویت معده ، کبد و ازدیاد هوش و حافظه تجویز می شود. همچنین برای تنگی نفس و برای استحکام لثه و دندان ها مفید است و سکسکه را آرام می کند. دم کرده بادرنجبویه دم کرده آن تعریق بدن را افزایش می‌دهد که راه درمان سنتی سرماخوردگی‌های همراه با تب است. همچنین نوشیدن دم کرده ی بادرنجبویه بعد از غذا به هضم آن کمک می‌ کند.

کشت و زرع بادرنجوبه

بادرنجبویه یک گیاه شیرین و معطر از خانواده نعناع است. از گیاه بادرنجبویه به عنوان چاشنی استفاده می شود، همچنین این گیاه در برخی از نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گیرد. از گیاه بادرنجبویه در طول تاریخ به عنوان یک گیاه دارویی استفاده می شده است. بادرنجبویه تا ارتفاع 60 سانتی متر رشد می کند و در آخر تابستان گل های کوچک دو لبه ای در این گیاه به وجود می آید. برگ های گیاه بادرنجبویه عطر و بوی دلپذیری منتشر می کنند. گیاه بادرنجبویه بومی آمریکا است. گیاه بادرنجبویه از طریق بذر به آسانی در زمین قابل کاشت است. در هر گرم، حدود 2000 بذر بادرنجبویه وجود دارد.

بادرنجبویه به صورت انبوه رشد می کند و از طریق دانه گسترش می یابد. در مناطق معتدل، در اواخر زمستان ساقه گیاه از رشد باز می ماند و دوباره در فصل بهار شروع به رشد می کند. در شرایط ایده آل این گیاه به فراوانی رشد می کند و بذر زیادی هم تولید می کند. گیاه بادرنجبویه در شرایط مناسب تا حدی رشد می کند که حتی ممکن است به یک مزاحم در باغ تبدیل شود.

بادرنجبویه معمولا به ارتفاع 30 تا 45 سانتی متر رشد می کند. بذرهای گیاهان بادرنجبویه باید در فاصله 30 تا 38 سانتی متری از هم کاشته شوند. بادرنجبویه در PH گسترده ای بین 5/6 (اسیدی) تا 9 (به شدت قلیایی) قادر به رشد است ولی بهترین PH برای رشد بادرنجبویه 6 تا 7/5 می باشد. بادرنجبویه از دانه رشد می کند. بهتر است شش تا هشت هفته قبل از آخرین سرما در خانه کاشته شود و بعد از رفع سرما به خارج از خانه در زمین منتقل شود. گیاه بادرنجبویه هم در خارج از خانه و هم در گلدان و هم به صورت هیدروپونیک قادر به رشد است.

کاشت و پرورش بادرنجبویه در گلدان

بذر بادرنجبویه بعد از گذشت 12 تا 21 روز جوانه می زند. گیاه بادرنجبویه خاک حاصلخیز با زهکشی خوب را ترجیح می دهد. خاک های رسی یا لوم شنی برای کاشت بادرنجبویه مناسب هستند. رشد شاخه های بادرنجبویه به مدت 6 هفته به پایان می رسد ولی این شاخه ها بعد از 5 هفته هم قابل فروش هستند.

بادرنجبویه در صورتی که در خارج از خانه کاشته شود آفتاب کامل را ترجیح می دهد، اما سایه جزیی را هم تحمل می کند. در مناطق با آب و هوای خشک، بادرنجبویه در سایه جزیی بهتر رشد می کند. زمانی که گیاه بادرنجبویه در خانه کاشته شود باید زیر لامپ های فلورسنتی استاندارد قرار داده شوند. گیاه بادرنجبویه در زیر لامپ های فلورسنتی فشرده نیز عملکرد خوبی دارد، همچنین لامپ های متال هالید سدیم فشار بالا نیز برای رشد این گیاه مناسب هستند.

لامپ های فلورسنتی استاندارد باید در فاصله 5 تا 10 سانتی متری گیاه قرار بگیرند. لامپ های فلورسنت فشرده باید در فاصله 30 تا 40 سانتی متری از گیاه باشند و لامپ های متال هالید سدیم فشار بالا باید 60 تا 120 سانتی متر از گیاه فاصله داشته باشند (فاصله بین لامپ و گیاه بستگی به قدرت توان لامپ دارد). خاک باید به طور منظم مرطوب باشد و نباید اجازه داد بین آبیاری ها، خاک خشک شود. آبیاری باید در یک برنامه منظم انجام شود، ولی باید مراقب بود که خاک بیش از حد خیس نشود.

بادرنجبویه مستعد ابتلا به مگس سفید، کنه های عنکبوتی و کپک پودری می باشد. بادرنجبویه ممکن است در بعضی از مناطق به عنوان علف هرز یا گیاه مهاجم شناخته شود. بادرنجبویه قادر به تحمل خشکی است. این گیاه جذب کننده زنبورها، پروانه ها و پرندگان است و شکوفه های معطری دارد. بادرنجبویه با تولید دانه هایش می تواند در سال های بعد از کاشت نیز رشد کند، اگر شما نمی خواهید که بادرنجبویه در سال بعد رشد کند باید گل های آن را بچینید.